สถาบันอัญมณีศาสตร์ชั้นนำของโลก ได้ประเมินความงาม ความทรงคุณค่า และราคาเพชรอยู่บนหลักที่เรียกว่า 4’Cs ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 ประการด้วยกัน คือ
1. CARAT (น้ำหนักเพชร)
ในวงการค้าเพชร เมื่อพ่อค้าพูดถึงขนาดของเพชร มักจะหมายถึงน้ำหนักซึ่งมีหน่วยเป็นกะรัต (CARAT)
น้ำหนักเพชร 1 กะรัต = 0.2 กรัม (200 มิลลิกรัม)
และน้ำหนักเพชร 1 กะรัต = 100 สตางค์
ซึ่งเพชรที่มีขนาดใหญ่และมีน้ำหนักต่อเม็ดมาก มูลค่าก็จะสูงตามขึ้นไป
2. Color (สีของเพชร)
เพชรที่พบมีสีขาวถึงสีเหลืองอ่อน และการลำดับขั้นสีของเพชร เริ่มจาก D ไปจนถึง Z ซึ่งหมายถึง เริ่มจากขาวใสไม่มีสีไปจนถึง เพชรสีเหลืองเข้มสุด (fancy color diamond)
ตัวอย่างเช่น
- ลำดับสี D = 100% หรือ คนไทย เรียกว่าน้ำ100
- E = 99% หรือ คนไทย เรียกว่า น้ำ 99
- F = 98% หรือ คนไทย เรียกว่า น้ำ 98
3. Clarity (ความบริสุทธิ์)
ความสะอาดหรือความบริสุทธิ์ของเพชรตามหลักสากล เราจะแบ่งเป็นลำดับขั้นเริ่มจาก เพชรที่มีความบริสุทธิ์ที่สุด ไปจนถึง เพชรที่มีตำหนิที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
ลำดับที่
1. FLAWLESS (FL) : ปราศจากตำหนิใดๆ ทั้งภายในและภายนอกเพชร
2. INTERNAL FLAWLESS (IF) : ปราศจากตำหนิภายใน มีตำหนิภายนอกเพียงเล็กน้อยบางๆได้ แต่ไม่สามารถพบตำหนิใดๆ เมื่อมองภายใต้กล้องกำลังขยาย 10 เท่า
3. VERY VERY SLIGHTLY INCLUDED (VVS1-2) : เพชรมีตำหนิภายในเล็กมาก ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ยากที่จะมองเห็นภายใต้กล้องกำลังขยาย 10 เท่า เพชรคุณภาพ vvs1-2 จะสามารถมองเห็นตำหนิได้เช่นกัน แต่จะต้องใช้เวลาและสายตาโดยผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้ตรวจสอบ
4. VERY SLIGHTLY INCLUDED (VS1-2) : เพชรมีตำหนิภายในที่เล็ก ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าสามารถมองเห็นได้ด้วยภายใต้กล้องขยาย 10 เท่า แต่ก็มองหาตำหนิได้ยาก หากไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญในการใช้กล้องขยาย 10 เท่า
5. SLIGHTLY INCLUDED (SI1-2) : เพชรที่มีตำหนิเห็นได้ชัด ภายใต้กล้องขยาย 10 เท่า ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
6. IMPERFECT (I1-3) : เพชรที่มีตำหนิเด่นชัด ภายใต้กล้องขยาย 10 เท่า และสามารถมองเห็นตำหนิได้ด้วยตาเปล่า ง่ายถึงง่ายมาก ไล่ลำดับ I1 ไปถึง I3
4. Cut (รูปแบบและทรงการเจียระไน)
วัตถุประสงค์หลักของ “การเจียระไน” คือการทำให้เพชรเป็นประกาย เงางาม ที่สุด พิจารณาจากความสวยงามโดยรวม สัดส่วน ความสมมาตร การขัดเงาผิว และอีกหลายอย่างด้วยกัน โดยสถาบันอัญมณีศาสตร์ชั้นนำของ โลกได้จัดระดับไว้เพียง 5 ระดับคือ Excellent (ดีเยี่ยม), Very Good (ดีมาก), Good (ดี),Fair(ปานกลาง), Poor(แย่) แต่การระบุคุณภาพที่แน่นอนนั้นทำได้ยากมาก เนื่องจากจะต้องดูขนาด สัดส่วนที่สมบูรณ์ ไม่บาง หรือหนาจนเกินไป สัดส่วนเพชรที่ดีที่สุดตามอุดมคติเป็นไปตามรูปแบบด้านล่างค่ะ
